निम्फोमेनियाक: इच्छा र स्वतन्त्रताको कथा

 लार्स भोन ट्रायरद्वारा निर्देशित चलचित्र Nymphomaniac (2013) पहिलोपटक हेर्दा, त्यसले दर्शकलाई असहज अनुभूति गराउन सक्छ। तर यही असहजताको तहमा एउटा गहिरो मानवीय द्वन्द्व लुकेको हुन्छ इच्छा र नैतिकताको जटिल सम्बन्ध। चलचित्रको कठोर विषयवस्तु, तीव्र दृश्य, र गहिरा मनोवैज्ञानिक संवादहरूले सतही मनोरञ्जनभन्दा परको यात्रामा लैजान्छन्।

Nymphomaniac केवल यौन कथावस्तुमा सीमित छैन; यो मानव चेतनाको अन्धकार कुनामा प्रवेश गराउने साहसी प्रयास हो। त्यसैले चलचित्रका दृश्यहरू असहज लागे पनि, ती असहजता दर्शकलाई आफैंसँग प्रश्न गर्न बाध्य बनाउँछन्। यस्तो प्रभाव कुनै सामान्य चलचित्रको विशेषता होइन, बरु त्यो कलात्मकता र दार्शनिक सोचको परिणाम हो।

‘निम्फोमेनियाक’ दुई भागमा विभाजित एक काल्पनिक कथा हो, जसले जो (Joe/जो, अभिनेत्री: Charlotte Gainsbourg र Stacy Martin) नामक एक महिलाको जीवनलाई चित्रण गर्छ। जो आफूलाई निम्फोमेनियाक (यौन लत भएको व्यक्ति) ठान्छिन् र आफ्नो यौनिक यात्रालाई सेलिगम्यान (Seligman/सेलिगम्यान, अभिनेता: Stellan Skarsgård) नामक एक बौद्धिक पुरुषसँग सेयर गर्छिन्, जसले उनलाई सडकमा घाइते अवस्थामा भेट्छन्। आठ अंशमा बाँडिएको यो चलचित्र Joe/जोको बाल्यकालदेखि वयस्क अवस्थासम्मको अनुभवलाई प्रस्तुत गर्छ। जहाँ यौन उनको पहिचान, स्वतन्त्रता, र पीडाको स्रोत बन्छ। यो कथा यौनिकताको सतही चित्रणमा सीमित छैन, बरु यो मानव मनको गहिराइमा डुबेर स्वतन्त्रता, नैतिकता, र सामाजिक संरचनामाथि गम्भीर प्रश्न उठाउँछ। Joe/जोको कथामा उनले “The Little Flock” नामक समूह बनाएर प्रेम र सामाजिक मान्यताविरुद्ध विद्रोह गरेको देखिन्छ, जसले उनको स्वतन्त्रताको खोज र एकाकीपनको द्वन्द्वलाई उजागर गर्छ।

जो (Joe/जो) को चरित्र चलचित्रको अङ्ग/मुख्य हो। उनको यौनिक यात्रा एक आत्म-अन्वेषणको कथा हो, जहाँ उनले आफ्नो यौनिकतालाई सामाजिक नियम र नैतिकताको बन्धनबाट मुक्त गर्न खोज्छिन्। मनोवैज्ञानिक दृष्टिकोणबाट, जोको/Joe चरित्रले मानव मनको द्वन्द्वलाई प्रतिबिम्बित गर्छ जहाँ इच्छा र नियन्त्रणबीचको अनन्त संघर्षलाई प्रस्तुत गर्दछ। उनको यौनिक लतलाई सिग्मन्ड फ्रायडको ‘लिबिडो’ अवधारणासँग जोड्न सकिन्छ। जहाँ यौनिक ऊर्जा मानव व्यवहारको मूल चालक शक्ति हो। जोले आफ्नो यौनिक इच्छालाई स्वीकार गर्छिन्, तर यो स्वीकारोक्ति उनको लागि स्वतन्त्रता र आत्म-विनाश दुवै बन्छ। उनले आफ्नो अनुभवलाई फिबोनाची सिक्वेन्स/Fibonacci sequenceर बाखको पोलिफोनी/Bach’s polyphony (fugues) जस्ता प्रतीकहरूसँग तुलना गर्छिन्, जसले उनको जीवनको अराजकता र सुन्दरताको गहिरो संगमलाई देखाउँछ। जोको कथाले यो प्रश्न उठाउँछ: के यौनिकता अनैतिक हो, वा यो समाजले बनाएको भ्रममात्र हो? उनको चरित्रले मानव मनको त्यो पक्षलाई उजागर गर्छ, जुन सामाजिक नियमहरूले दबाउन खोज्छ, तर जुन अन्ततः आफ्नो अस्तित्वको लागि लड्छ।

सेलिगम्यान (Seligman/सेलिगम्यान) जोको कथाको श्रोता र विश्लेषक हुन्। उनको बौद्धिक र दार्शनिक व्यक्तित्वले मानव मनको तर्कसंगत पक्षलाई प्रतिनिधित्व गर्छ। उनले जोको अनुभवलाई कला, साहित्य, संगीत, र गणितसँग जोडेर बुझ्ने प्रयास गर्छन्। मनोवैज्ञानिक दृष्टिकोणबाट, सेलिगम्यानले फ्रायडको ‘सुपरइगो’ (नैतिक चेतना) को प्रतीकको रूपमा काम गर्छन्, जसले जोको ‘इड’ (प्राकृतिक इच्छा) लाई नियन्त्रण र विश्लेषण गर्न खोज्छ। तर चलचित्रको अन्त्यमा, सेलिगम्यानको विश्वासघात जब उनी जोप्रति यौनिक आकर्षण देखाउँछन् काम गर्छु र जोले उनलाई गोली हान्ने दृश्यले उनको नैतिकताको खोक्रोपनलाई उजागर गर्छ। यो कार्ल जंगको ‘छाया’ (Shadow) अवधारणालाई सम्झाउँछ, जहाँ मानव मनको दबाइएको पक्ष अन्ततः प्रकट हुन्छ।

यो दृश्यले यो सन्देश दिन्छ कि कुनै पनि बौद्धिक वा नैतिक आवरणले मानव स्वभावको प्राकृतिक वासनालाई पूर्णरूपमा दबाउन सक्दैन।चलचित्रले पितृसत्तात्मक समाजविरुद्ध जोको/Joe's विद्रोहलाई पनि चित्रण गर्छ। जोले पुरुषहरूसँगको सम्बन्धमा आफ्नो यौनिक शक्तिको उपयोग गर्छिन्, तर यो शक्ति उनको लागि स्वतन्त्रता र बन्धन दुवै बन्छ। मनोवैज्ञानिक दृष्टिकोणबाट, यो पितृसत्ताले यौनिकतालाई नियन्त्रण गर्ने प्रयास र त्यसविरुद्धको व्यक्तिगत विद्रोहको कथा हो। जोको चरित्रले लुस इरिगारे/Luce Irigaray

जस्ता नारीवादी मनोविश्लेषकहरूको विचारलाई सम्झाउँछ, जसले महिलाको यौनिकतालाई पुरुष-केन्द्रित सामाजिक संरचनाबाट मुक्त गर्नुपर्ने तर्क गर्छिन्। जोको यौनिक स्वायत्तताको खोजले समाजले इच्छामाथि लगाएको बन्धनलाई चुनौती दिन्छ।

उनको बन्दुकको प्रयोग, विशेषगरी अन्त्यमा, हिंसाको प्रतीक होइन, बरु उनको अन्तिम विद्रोह र आत्म-सुरक्षाको प्रतीक हो, जसले उनको साहस र कमजोरी दुवैलाई देखाउँछ।चलचित्रको अन्त्यमा, जो आफ्नो यौनिकताबाट मुक्त हुने प्रयास गर्छिन्, तर असफल हुन्छिन्। यो दृश्यले मानव मनको गहिरो सत्यलाई उजागर गर्छ। कामना र वासना मानव अस्तित्वको अपरिहार्य हिस्सा हुन्। फ्रायडको मनोविश्लेषणअनुसार, यौनिक इच्छा (लिबिडो) लाई पूर्णरूपमा दबाउन वा त्याग्न सकिँदैन; यो केवल रूपान्तरण हुन्छ। जोको असफलताले यो सन्देश दिन्छ कि मानव स्वभावको मूलमा वासना नै सर्वोच्च हुन्छ, र कुनै पनि सामाजिक वा नैतिक नियमले यसलाई पूर्णरूपमा नियन्त्रण गर्न सक्दैन। यो निष्कर्षले दर्शकलाई आफ्नो मनको गहिराइमा झाँक्न र आफ्ना दबाइएका इच्छाहरूसँग सामना गर्न बाध्य बनाउँछ।‘निम्फोमेनियाक’ले दिन खोजेको सन्देश काव्यात्मक र गहन छ। यो चलचित्रले यौनिकता केवल शारीरिक इच्छा होइन, यो हाम्रो आत्माको एक अभिव्यक्ति हो, जसले हामीलाई सृजन र विनाश दुवैतर्फ डोर्‍याउँछ। जोको कथाले हामीलाई यो स्वीकार गर्न प्रेरित गर्छ कि हाम्रा इच्छाहरू हाम्रो कमजोरी होइनन्, बरु हाम्रो मानवताको आधार हुन्।

यो एक यस्तो कथा हो, जसले हामीलाई हाम्रो ‘छाया’/shadow -हाम्रा दबाइएका इच्छा र कमजोरीहरूसँग मेलमिलाप गर्न सिकाउँछ। यो चलचित्रले हामीलाई सामाजिक नियमहरूको खोलभित्र कैद भएको आफ्नो सत्यलाई खोज्न र त्यसलाई अँगाल्न प्रेरित गर्छ। मनोवैज्ञानिक दृष्टिकोणबाट, यो एक यस्तो यात्रा हो, जसले हामीलाई हाम्रो मनको अँध्यारो कुनासँग संवाद गर्न र हाम्रो अन्तर्निहित सत्यलाई स्वीकार गर्न प्रेरित गर्छ।

यो सन्देशले हामीलाई बाहिरी संसारको सतहभन्दा माथि उठेर आफ्नो आत्माको गहिराइमा डुब्न प्रेरणा दिन्छ।

‘निम्फोमेनियाक’ एक साहसी र कलात्मक मास्टरपिस हो। लार्स भोन ट्रायर (Lars von Trier) ले यौन, मानव स्वभाव, र नैतिकताको जटिलतालाई बेजोड ढंगले प्रस्तुत गरेका छन्। Charlotte Gainsbourg र Stacy Martin को अभिनयले जो (Joe/जो) को चरित्रलाई जीवन्त बनाएको छ, भने Stellan Skarsgård को सेलिगम्यान (Seligman/सेलिगम्यान) ले बौद्धिक गहिराइ थपेको छ। चलचित्रको सिनेमाटोग्राफी, प्रतीकात्मक दृश्यहरू (जस्तै, फ्लाई फिशिङ, वृक्षको बिम्ब, र फिबोनाची सिक्वेन्स), र गहिरो दार्शनिक संवादले यसलाई अविस्मरणीय बनाउँछ। यो चलचित्रले दर्शकलाई मनोरञ्जन मात्र होइन, बरु आफ्नो मनको गहिराइमा डुब्ने अवसर प्रदान गर्छ।

यसको बोल्ड यौन दृश्यहरू र यौनिकताको खुला चित्रणले विश्वभर विवाद सिर्जना गर्‍यो। कतिपयले यसलाई अश्लील ठाने, भने कतिपयले महिलाविरोधी भने। तर यो विवादले चलचित्रको महत्वलाई झनै उजागर गर्छ, किनकि यसले समाजको असहज सत्यहरूलाई छताछुल्ल पार्छ। ‘निम्फोमेनियाक’ केवल एक चलचित्र होइन, यो एक मनोवैज्ञानिक र दार्शनिक यात्रा हो, जसले हामीलाई हाम्रो मानवताको गहिराइमा डुबाउँछ। यो एक यस्तो कृति हो, जसले हामीलाई हाम्रा इच्छा, कमजोरी, र सत्यसँग सामना गर्न बाध्य बनाउँछ, र यो नै यसको सबैभन्दा ठूलो उपलब्धि हो।

Share: